SAVREMENA BOLNICA
UDŽBENIK ZA POSTDIPLOMSKE STUDIJE SA INTERNACIONALNIM UČEŠĆEM
Ovaj udžbenik će nadamo se koristiti poslediplomci raznih grana medicine, a najviše na menadžmentu, javnom zdravlju, specijalizanti raznih medicina, možda i ambiciozniji studenti medicine, posebno na odgovarajućem Izbornom predmetu-Savremena bolnica (Medicinski fakultet u Beogradu), kao i nadamo se menadžmenti bolnica i bolničkih službi na doktorskom i sestrinskom nivou. Dozvolićete neskromnost u verovanju, da će se rado čitati i citirati u svetu.
Udžbenici i kad nisu dobri, ostaju trajna vrednost i svedočanstvo vladajućih naučnih i stručnih paradigmi, određenog vremena. Ovaj bi morao da bude dobar, posle iskustava autora sa matičnim udžbenicima, priručnicima, vodičima dobre kliničke prakse i drugim dokumentima.
U Srbiji predstoji gradnja i opremanje savremenih kliničkih centara (koji će prema aproksimacijama koštati bar milijardu evra), rekonstrukcija i opremanje postojećih bolnica, a verovatno i organizacione promene. Verovatno nam treba bolje obučen menadžment sa više znanja i veština, sa više sposobnosti da uoči i ostvari prioritete. Jer na bolnice i njihovo funkcionisanje se u Srbiji troši mnogo novca (oko 60% ukupno raspoloživih sredstava ili oko 1,2 milijarde evra godišnje). Zato ovaj udžbenik moramo završiti što pre, nadamo se do jeseni ove godine.
Planiramo da naredne 2017 godine s tim u vezi organizujemo veliki međunarodni skup o reformama i budućnosti bolnica, potom postdiplomsku edukaciju zdravstvenog menadžmenta, za bolničke menadžmente na lekarskom i sestrinskom nivou, kao i da podnesemo aplikaciju za primeren istraživački projekt iz bolničkog menadžmenta u okviru fonda Evropske Unije, za šta su pripreme već započete.
Dvadesetak pozvanih autora (vrlo renomiranih u oblastima svoje ekspertize) iz sveta su se odazvali našem pozivu za učešće u ovom udžbeniku. Istina njima je ponuđeno da neke svoje već objavljene ili sačinjene tekstove prerade i prilagode propozicijama udžbenika. Nisu se žalili na kratak rok, ne zbog toga što nemaju druge obaveze, već verovatno zbog toga što procenjuju da bi ovo mogao biti dobar kolektivni poduhvat.
Dobrom podelom posla i zaduženja, poštovanjem rokova i sadržinskih standarda, aktivnim odgovorima na zahteve uredništva udžbenika posao ćemo završiti zaključno sa 30 septembrom o.g.. To nam je želja i cilj, a pozvani su eminentni stručnjaci i eksperti.
Plan da srpska verzija udžbenika bude štampana do sredine novembra, a engleska verzija do sredine februara naredne godine, čini se sasvim realnim, ako se svi budu pridržavali dogovorenih rokova. To znači da svaki tim napiše u konačnom obliku i dostavi uredništvu tekst, obima do najviše 15 strana do 30.09.2016 g. Oni koji to ne budu mogli ili uspeli biće izostavljeni u ovom prvom izdanju udžbenika, što se nadamo se neće dogoditi.
Znajući sve brojne obaveze, svakog od nas kojima upućujemo poziv za saradnju na ovom projektu, molimo da svako razmisli o svojoj spremnosti da u ovome učestvuje, radeći i druge poslove, koji mu pripadaju. Saradnički tim do najviše 5 članova definiše glavni autor, dogovara pojedinačne uloge svakog od njih, obaveze i odgovornosti, poštovanje rokova i ispunjavanje pojedinačnih obaveza sa rokom do najdalje 30.05.2016 godine. Glavni autor treba da definiše strukturu teksta, naslove i podnaslove u njemu, osnovni kostur literature, koja će se koristiti i citirati, a na samom početku kao i u drugim udžbenicima: znanja i veštine, kojima će čitalac ovladati nakon čitanja odnosnog teksta u tom roku.
Filozofski kontekst udžbenika jeste ustvari menadžerski, tj. menadžment savremenom bolnicom od planiranja, organizovanja,vođenja i kadrovanja do kontrole. To treba imati u vidu u vezi oblikovanja teksta. Uostalom, na 15 strana nemoguće je napisati sve bitne činjenice o menadžmentu dijabetesa ili anemija, kojih ima u svim delovima bolnica i za koje uostalom važe vodiči dobre kliničke prakse, tamo gde ih ima, ali je moguće ukazati bar na postupke koji se moraju preduzeti i bez konsultacija subspecijaliste, a posebno na kriterijume zbog kojih se bolesnik npr. iz institucija sekundarne zdravstvene zaštite mora transferisati u ustanove tercijerne zdravstvene zaštite. Cilj je da se stratifikuje bolnička delatnost u Srbiji, obezbedi tj. predloži regionalna organizacija i sve u svemu unapredi bolnička delatnost i ukupna zdravstvena zaštita.
Prvi udžbenik Modern hospital napravljen je koliko je nama poznato 1915 godine u Sent Luisu, a kod nas pod istim naslovom Prof Radomir Gerić, 1962 g., pa onda Prof Predrag Dovijanić 1982 g. Znači da ovo može i sam pojedinac da sačini sa različitim uspehom i ambicijama naravno. Kada pregledate sadržaj molimo dostavite mišljenje, šta bi eventualno još trebalo uključiti kao temu-lekciju, ili šta bi trebalo izostaviti. U ovom trenutku sva su pitanja još uvek otvorena za sugestije i izmene, od naslova knjige do naslova poglavlja. Ali vrlo brzo dileme moraju biti otklonjene i mora se pristupiti radu.
O svakom od ovih poglavlja posedujemo obimnu literaturu, kao i nekoliko dobrih udžbenika o menadžmentu savremenih bolnica. Sve će biti odmah dostupno autorima, koji budu prihvatili, odnosno želeli da se posvete pisanju ove knjige – udžbenika.
SAVREMENA BOLNICA – I DEO
ULOGA, STRUKTURA I FUNKCIJE BOLNICA
| R.B. | POGLAVLJE | GLAVNI AUTOR | KOAUTORI | ROK |
| 1. | DEFINICIJA BOLNICA I ULOGA U ZDRAVSTVENOM SISTEMU | VIKTORIJA CUCIĆ | ||
| 2. | ORGANIZACIONA STRUKTURA BOLNICE | VESNA BJEGOVIĆ | ||
| 3. | PLANIRANJE U BOLNICI | ZORICA TERZIĆ-ŠUPIĆ | ||
| 4. | DIJAGNOSTIKA, LEČENJE I NEGA PACIJENATA | MOMČILO BABIĆ | ||
| 5. | LJUDSKI RESURSI BOLNICA | MILENA ŠANTRIĆ – MILIĆEVIĆ | ||
| 6. | FINANSIRANJE BOLNICA | MOMČILO BABIĆ | ||
| 7. | FINANSIJSKI MENADŽMENT U BOLNICAMA | |||
| 8. | LEKOVI I TERAPIJSKA SREDSTVA | MILICA BAJČETIĆ | ||
| 9. | URGENTNA SLUŽBA | ANA ŠIJAČKI | ||
| 10. | POLIKLINIKA BOLNICE | IVANA MIŠIĆ | ||
| 11. | DNEVNA BOLNICA | BOJANA MATEJIĆ | ||
| 12. | SAVREMENA HIRURGIJA | |||
| 13. | INTENZIVNA NEGA (CRITICAL CARE) | SAVA NENIĆ | ||
| 14. | OPERACIONI BLOK | MILOŠ BJELOVIĆ | ||
| 15. | BOLNIČKI INFORMACIONI SISTEM | MOMČILO BABIĆ | ||
| 16. | SESTRINSKA SLUŽBA | DANIJELA ĐOKOVIĆ | ||
| 17. | RADIOLOŠKA I DRUGA DIJAGNOSTIKA | ŽELJKO MARKOVIĆ | ||
| 18. | LABORATORIJA | ZORICA ŠUMARAC | ||
| 19. | PATOLOGIJA I PATOHISTOLOGIJA | SVETISLAV TATIĆ | ||
| 20. | FIZIKALNA MEDICINA I REHABILITACIJA | LJUBICA KONSTANTINOVIĆ | ||
| 21. | NEMEDICINSKE SLUŽBE | ZORICA TERZIĆ-ŠUPIĆ | ||
| 22. | PR BOLNICE | BOSILJKA ĐIKANOVIĆ | ||
| 23. | PREVENCIJA BOLNIČKIH INFEKCIJA | LJILJANA DENIĆ – MARKOVIĆ | ||
| 24. | TRANSFUZIOLOGIJA U BOLNICI | BELA BALINT | ||
| 25. | ETIKA I ZAKONITOST BOLNIČKOG RADA | JELENA ŠANTRIĆ | ||
| 26. | BEZBEDNOST PACIJENATA | JANKO JANKOVIĆ | ||
| 27. | EVALUACIJA RADA BOLNICA | DEJANA VUKOVIĆ | ||
| 28. | SATISFAKCIJA PACIJENATA | VESNA BJEGOVIĆ | ||
| 29. | KVALITET RADA U BOLNICAMA | VIKTORIJA CUCIĆ | ||
| 30. | ODNOSI DOKTORA I PACIJENATA | BOJANA MATEJIĆ |
SAVREMENA BOLNICA –II DEO
MENADŽMENT TRETMANA NAJVAŽNIJIH GRUPA OBOLJENJA I POPULACIONIH GRUPA
| R.B. | POGLAVLJE | GLAVNI AUTOR | KOAUTORI | ROK |
| 31. | KARDIOVASKULARNE BOLESTI | |||
| 32. | MALIGNE BOLESTI | |||
| 33. | DIJABETES | |||
| 34. | NEUROLOŠKE BOLESTI I POREMEĆAJI | |||
| 35. | PLUĆNE BOLESTI | |||
| 36. | PSIHIČKI POREMEĆAJI I BOLESTI | |||
| 37. | ANEMIJE I DRUGE BOLESTI KRVI | |||
| 38. | DIGESTIVNE BOLESTI | |||
| 39. | UROGENITALNE BOLESTI | |||
| 40. | INFEKTIVNE BOLESTI | |||
| 41. | INTOKSIKACIJE | |||
| 42. | ALERGIJE | |||
| 43. | MENADŽMENT LEČENJA DECE | |||
| 44. | MENADŽMENT LEČENJA ŽENA | |||
| 45. | MENADŽMENT LEČENJA STARIH |
SAVREMENA BOLNICA – III
INTERNACIONALNA ISKUSTVA U FUNKCIONISANJU BOLNICA
| R.B. | POGLAVLJE | GLAVNI AUTOR | KOAUTORI | ROK |
| 46. | AUSTRALIAN DIAGNOSIS RELATED GROUPS DRIVERS OF COMPLEXITY ADJUSTMENT | TERRY JACKSON, AUSTRALIA | ||
| 47. | DAY SURGERY AND HOSPITAL EFFICIENCY OF NORWEGIAN HOSPITALS | PÅL E. MARTINUSSEN, NORVEŠKA | ||
| 48. | DEFINING IMPACT OF A RAPID RESPONSE TEAM QUALITATIVE STUDY | ANDREA L. BENIN,USA | ||
| 49. | IRANIAN HOSPITAL ACTIVITY USING AUSTRALIAN REFINED DRGS | SHAHRAM GHAFFAR, IRAN | ||
| 50. | DETERMINANTS OF THE COST OF CAPITAL FOR PRIVATELY FINANCED HOSPITAL IN THE UK | MARK HELLOWELL, VELIKA BRITANIJA | ||
| 51. | DIFFERENCES IN THE IMPLEMENTATION OF DRG. A GERMAN HOSPITAL | HANS-GERD RIDDER, NEMAČKA | ||
| 52. | IMPLEMENTATION OF A NEW PAYMENT SYSTEM FOR HOSPITAL SERVICES IN THE QUALITY OF HEALTH CARE | LUIGI SICILIANI, OECD | ||
| 53. | ESTIMATION OF HOSPITAL EFFICIENCY | KIRSI VITIKAINEN, FINSKA | ||
| 54. | EUROPEAN HOSPITAL REFORMS IN TIMES OF CRISIS | TIMO CLEMENS, HOLANDIJA | ||
| 55. | HEALTH CARE UTILISATION IN EUROPE | TERESA BAGO D’UVA, HOLANDIJA | ||
| 56. | HOSPITAL MANAGERS’ NEED FOR INFORMATION IN DECISION-MAKING | KRISTIAN KIDHOLM, DANSKA | ||
| 57. | INTERNATIONAL COMPARISONS OF THE TECHNICAL EFFICIENCY OF THE HOSPITAL SECTOR | YAUHENIYA VARABYOVA, OECD | ||
| 58. | MEASURING AND COMPARING HEALTH CARE WAITING TIMES IN OECD | LUIGI SICILIANI, OECD | ||
| 59. | MEASURING HOSPITAL QUALITY | JACK NEEDLEMAN, USA | ||
| 60. | MEASURING OPERATIONAL EFFICIENCY IN A HEALTH CARE SYSTEM | CHUTIMA SURARATDECHA, TAILAND | ||
| 61. | ORGANIZATIONAL CULTURE AND ITS RELATIONSHIP WITH HOSPITAL PERFORMANCE IN CHINA | DI XUE, KINA | ||
| 62. | HOSPITAL SAFETY CLIMATE AND INCIDENCE OF READMISSION | LUKE O. HANSEN, USA | ||
| 63. | SETTING HEALTHCARE PRIORITIES IN HOSPITALS | EDWINE W BARASA, USA | ||
| 64. | THE IMPACT OF NEW PUBLIC MANAGEMENT ON EFFICIENCY AN ANALYSIS OF MADRID’S HOSPITALS | JOSÉ M. ALONSO, USA | ||
| 65. | SOCIAL CAPITAL AND QUALITY MANAGEMENT SYSTEMS IN EUROPEAN HOSPITALS | ANTJE HAMMER, FINSKA | ||
| 66. | A COMPARISON OF HOSPITAL ADMINISTRATIVE COSTS IN EIGHT NATIONS | DAVID U. HIMMELSTEIN, USA | ||
| 67. | A HOSPITAL WIDE STRATEGY FOR FIXING EMERGENCY-DEPARTMENT OVERCROWDING | BRANDON CARRUS, USA | ||
| 68. | INSTRUMENTS OF IMPLEMENTATION OF HOSPITAL QUALITY MANAGEMENT SYSTEMS | OLIVER GROENE, USA | ||
| 69. | ECONOMIC IMPACT OF HOSPITAL INPATIENT PALLIATIVE CARE | PETER MAY, USA | ||
| 70. | MEASURMEMNT OF CLINICAL MANAGEMENT BY PHYSICIANS AND NURSES IN EU HOSPITALS | THOMAS PLOCHG, USA | ||
| 71. | RISK MANAGEMENT IN HOSPITALS | BALBIR SINGH, INDIJA | ||
| 72. | THE VALUE AND IMPACT OF HEALTH CARE ACCREDITATION | WENDY NICKLIN, CANADA | ||
| 73. | MODERN TRIAGE IN THE EMERGENCY DEPARTMENT | MICHAEL CHRIST, NEMAČKA | ||
| 74. | COMPARING HOSPITAL COST EFFICIENCY BETWEEN NORWAY AND FINLAND | LINNA MIIKA, FINSKA | ||
| 75. | HOW PAYMENT SYSTEMS AFFECT PHYSICIANS PROVISION BEHAVIOR | HEIKE HENNIG-SCHMID, NEMAČKA | ||
| 76. | DECOMPOSING THE PRODUCTIVITY DIFFERENCES BETWEEN HOSPITALS IN THE NORDIC COUNTRIES | SVERRE A.KITTELSEN, NORVEŠKA |
SAVREMENA BOLNICA – IV DEO
POTREBA ZA REFORMAMA I BUDUĆNOST BOLNICA
| R.B. | POGLAVLJE | GLAVNI AUTOR | KOAUTORI | ROK |
| 77. | ISTORIJAT BOLNICA | ŽELJKA STAMENKOVIĆ | ||
| 78. | SISTEM BOLNICA U SRBIJI I KAKO GA UNAPREDITI | LJILJANA RADOVIĆ | ||
| 79. | BUDUĆNOST BOLNICA U SVETU I SRBIJI | ALEKSANDRA JOVIĆ-VRANEŠ | ||
| 80. | REGIONALIZACIJA BOLNICA | |||
| 81. | BOLNICA KOJA PROMOVISE ZDRAVLJE | DEJANA VUKOVIĆ | ||
| 82. | AKREDITACIJA BOLNICA | |||
| 83. | KLINIČKI PUTEVI | |||
| 84. | MINIMALNO INVAZIVNA HIRURGIJA | MILOŠ BJELOVIĆ | ||
| 85. | DRG U FINANSIRANJU BOLNICA | MOMČILO BABIĆ | ||
| 86. | PALIJATIVNO ZBRINJAVANJE | NATAŠA MILIĆEVIĆ SNEŽANA BOŠNJAK | ||
| 87. | TELEMEDICINA U BOLNICAMA | |||
| 88. | INDEX TEŽINE HITNOSTI | |||
| 89. | MENADŽMENT LISTAMA ČEKANJA U BOLNICAMA | ALEKSANDRA JOVIĆ-VRANEŠ | ||
| 90. | UPRAVLJANJE NESREĆAMA U BOLNICAMA (DISASTER MNG.) | ELIZABETA RISTANOVIĆ | ||
| 91. | OUTSOURCING NEMEDICINSKIH POSLOVA | ZORICA TERZIĆ- ŠUPIĆ | ||
| 92. | STANDARDI ZA GRADNJU, OPREMANJE I REKONSTRUKCIJU BOLNICA | JELENA PETROVIĆ-VASILJEVIĆ | ||
| 93. | NAJZNAČAJNIJE BOLNICE SVETA | ŽELJKA STAMENKOVIĆ |
NAPOMENA:
U boksu na početku – ciljevi lekcije (znanja i veštine koje se stiču nakon čitanja teksta)Udžbenik bi trebalo da ima najviše 1.000 strana sa prilozimaPojedinačna nastavna jedinica – 15 strana maksimalno, 11 stranica teksta, 2 strane shema, tabela i grafikona i eventualno 2 strane vežbiPismo latinično, Font 12- Times New Roman, margine po 2,5 sm svuda, pasusi sa uvlačenjem, prored 1,5 citiranje literature Vankuverskim stilom (brojkama), (najviše do 10 značajnih referenci), u posebnom boksu navesti interent resurse (najviše 5)
UVODNA PRIČA O BOLNICAMA
Vekovima bolnice spadaju u najvažnije društvene institucije, kod nas, a i širom sveta. Iako značenje reči hospital potiče od reči hospitality (gostoprimstvo), mnogi pacijenti iskazuju sve više primedaba na to njihovo gostoprimstvo(1), kod nas i širom sveta. Bolnice su veoma važan, ako ne najvažniji subjekt zdravstvenog sistema i imaju centralnu ulogu u procesu zdravstvenih reformi, a još ne privlače dovoljno pažnje kreatora zdravstvene politike i istraživača, kako kod nas, tako i u svetu (2). Oni kao da pomalo zaziru da „ispituju i uređuju“ bolnice, jer to povlači visoku odgovornost za naložene i predložene mere, suočavanje sa tradicionalnom nefleksibilnošću bolnica za promene i tradicionalno visokim uticajem bolničkih doktora u društvu (3).
Bolnice su važne unutar sistema zdravstvene zaštite iz nekoliko razloga:
- Prvo, njihovo učešće u zdravstvenoj potrošnji obuhvata bar 50% sredstava u mnogim zapadnim zemljama Evrope, u bivšim socijalističkim zemljama čak do 70% (kod nas oko 60%).
- Drugo, njihov položaj u zdravstvenom sistemu znači, da one donose pravila koja određuju pristup specijalnostima i zdravstvenim uslugama.
- Treće, stručnjaci koji rade u bolnicama diktiraju stručno vođstvo-liderstvo u medicinskim granama.
- Četvrto u tehnološkom i farmaceutskom smislu i razvoju, kao i u evidence-based zdravstvenoj zaštiti, usluge koje pružaju bolnice mogu značajno doprineti zdravstvenoj zaštiti stanovništva.
- Konačno peto, kako god dizajnirate sistem zdravstvene zaštite bolnice su nezamenljive (odgovor onima koji su prognozirali kraj ili krah bolnica), dok sve ostale institucije zdravstva i nisu. Bolnice, naime mogu preuzeti obavljanje čak primarne zdravstvene zaštite (istina pod skupljim uslovima) ili javno-zdravstvene delatnosti, ali njihovu ulogu ne može obaviti niko sem njih samih
Mada se veći deo zdravstvene zaštite obavlja van bolnica, za većinu ljudi bolnice simbolizuju sistem zdravstvene zaštite. Kapacitet sistema zdravstvene zaštite se često meri brojem bolnica ili bolničkih postelja, iako je to oskudan pokazatelj. Tako bolnica, može imati samo desetak bolesničkih postelja, osoblje koje poseduje samo osnovne veštine i može joj nedostajati infrastruktura – čak je moguće da nema električnu energiju ili tekuću vodu. Ona može posedovati stotine ili hiljade postelja, visoko obučeno osoblje i sofisticiranu opremu, operacione sale i laboratorije, „high tech”intenzivne nege. Obe nose naziv bolnica. Konačno, u jednoj nedavno objavljenoj listi najvećih bolnica sveta, na prvom mestu po broju postelja nalazi se Klinički Centar Srbije. Ne znamo da li nas to raduje ili izaziva zebnju, jer podrazumeva posebne veštine i znanja upravljanja i rukovođenja, vrhunske informacione tehnologije i ts.
Razumevanje koncepta savremene bolnice zahteva vremeplov u prošlost, kao što je srednji vek, kada je većina bolesti bila samolimitirajuća – pacijenti su se naime ili spontano oporavljali ili umirali. Bolnice su predstavljale mesto gde je pacijentima mogla da se pruži podrška i komfor, dok priroda ne obavi svoje. Bolnice su često bile male i na velikim rastojanjima i često osnivane kao deo postojećih religijskih institucija. Sadržaj i obim zdravstvene zaštite se proširio krajem 19 veka kada je došlo do boljeg shvatanja infekcija i kada je razvoj sigurne anestezije učinio mogućim kompleksnije hiruške intervencije . Ova dostignuća su omogućila razvoj modela pružanja zdravstvene nege, koja je sada prisutna u svim razvijenim zemljama. Kako su laboratorije i operacione sale postajale sve više specijalizovane i vizualizacione tehnologije postajale sve skuplje, postalo je neophodno da se resursi koncentrišu na određenom broju mesta. Konfiguracija bolnica je danas uglavnom vođena tehnologijom, a njene druge uloge su razvijene nedovoljno smišljeno. Retki su bili pokušaji da se na bolnicu gleda kao na deo šireg sistema pružanja zdravstvene zaštite.
Posledično, osnovna struktura bolnice se malo promenila tokom prošlih vekova, čak i kada je priroda bolesti zahtevala odgovor, njihovo moguće prilagođavanje i njihova uloga u širem sistemu zdravstvene zaštite su se promenile nedovoljno.
Čak i danas, čak i u zemljama siromašnim, kao što je ova, koje razložno imaju manje prava na pogrešne koncepcije, bolnice koje su privržene ovom tradicionalnom modelu se često projektuju i grade bez dovoljno razmišljanja o tome, kako će se zdravstvena zaštita menjati u budućnosti. Prognoze socio-ekonomskog razvoja, koji uostalom određuje mogućnosti izgradnje i opremanja bolnica su retke i nepotpune, a svi bismo voleli da ih imamo kao orjentire za planiranje, poput one koju je ponudio Fridmen za narednih 100 godina. U literaturi nalazimo prognoze kako će se razvijati i izgledati bolnice u budućnosti, a takođe i vrlo konkretne anticipacije uticaja medicinskih tehnologija na budućnost bolnica, poput najkraće i najbolje do sada objavljene u British Medical Journal 1999 god. od strane Čarlsa Wilsona, direktoraInstituta budućnosti iz Kalifornije, čijim se predviđanjima moramo baviti. Vrlo konkretne predloge ima The Royal College of Physicians, čija Future Hospital Commission, objavljuje 2013 godine na čitavih 214 strana svoje anticipacije i predloge za razvoj britanskih bolnica. Vredi uočiti činjenicu da je, iako postoji mnogo literature o finansiranju zdravstvenih sistema, organizacija zdravstvenih službi i bolnica dalje zanemarena i marginalizovana oblast.Posebno se nedovoljno govori o bezbednosti u bolnicama. U bolnicama postoji potreba ubrzanja procedure od dizajniranja do implementacije promena, shodno potrebi da moraju biti ključna mesta medicine i zdravstvene zaštite zasnovane na dokazima, ali je to ređi slučaj, a češće se vodi diskusija o tekućim pitanjima opterećenja i uslova rada lekara.
Bolnice su izložene veoma jakim pritiscima da se promene. Sadržaji zahtevanih promena su heterogeni, često nejasno definisani, socijalno neistraženi, neizbalansirani u smislu prihvatljivosti, a ekonomski nedovoljno održivi ili
čak sasvim neodrživi. Bolnicama se “preti” redukcijom finansiranja, uvođenjem kontrolabilnih sistema plaćanja usluga, iako logično te pretnje često manje ugroze osoblje, a više pacijente. Stoga svaka promena u tom smislu mora uključivati mobilizaciju i značajnu participaciju bolničkog osoblja. U bolničkoj medicini već duže vreme se vrši prestrojavanje ka sve većoj specijalizaciji, što sužava krug stanja, koja je individualni specijalista u mogućnosti da dijagnostikuje i tretira. Osoblju bolnice je potreban veći priliv pacijenata, da njihove veštine ne atrofiraju i ne budu nedovoljno iskorišćene. Zauzvrat, za veći priliv pacijenata neophodno je da bolnica pokriva veći deo populacije, nego što je to ranije bio slučaj. Jedna od posledica novih režima obuke i sve veće specijalizacije je da specijalistički tim često mora da bude na raspolaganju 24 sata dnevno. Ovo zahteva veći broj ekipa obučenih specijalista nego što je to bilo u prošlosti, kada su se ekipe oslanjale na specijalizante ili lekare opšte prakse. Potrebna je nova mobilnost bolničkog osoblja i novi menadžment bolnicama da bi se isto ispratilo.
GLAVNI CILJEVI KNJIGE-UDŽBENIKA
- Unapređenje organizacionоg ponašanja u bolnicama, nivoa znanja i veština menadžerskih timova bolnica i potencijalnih menadžera.
- Stvaranje mogućnosti za unapređenje edukacije za menadžment bolnicama putem savremenih kompetencija.
- Iniciranje istraživanja: efikasnosti, bezbednosti, kvaliteta, ekonomske održivosti i organizacione fleksibilnosti i adaptibilnosti na promene bolničkog sistema Srbije.
CILJEVI KOJI SE ODNOSE NA POTREBNE SISTEMSKE PROMENE
- Iniciranje nove zdravstvene politike, koja će omogućiti transformacije bolničkog sektora u efikasniji, racionalniji, bezbedniji, socijalno odgovorniji i pravičniji sistem.
- Iniciranje promena i reformi u bolničkom sektoru Republike Srbije, kroz sprovođenje regionalizacije i regionalne organizacije bolničkih kapaciteta u okviru koje autori vide regionalne centre na bazi ekspertize medicinskih fakulteta.
- Kompletiranje skupa standarda i kriterijuma za funkcionisanje, kadrovsku politiku, izgradnju, opremanje i finansijsko poslovanje bolnica.
Instrukcija za autorske timove/predlog
SAVREMENA BOLNICA –II DEO MENADŽMENT TRETMANA NAJVAŽNIJIH GRUPA OBOLJENJA-STANJA I POPULACIONIH GRUPA(Instrukcija se odnosi na autore poglavlja u delu udžbenika koji se bavi grupama oboljenja-stanja i populacionim grupama)
Struktura teksta poglavlja:
- Ciljevi poglavlja – Veštine i znanja koja će usvojiti čitalac
- Uvodna razmatranja- značaj gupe oboljenja-stanja ili populacione grupe
- Epidemiološki i/ili demografski pokazatelji (učestalost u populaciji, veličina populacije)
- Standardi zdravstvene zaštite u svetu i kod nas
- Vodiči dobre kliničke prakse (da li postoje i koji, da li se inoviraju periodično?). Koji su još potrebni?
- Nacionalni programi (da li postoje i koji, da li se periodično inoviraju?). Koji su još potrebni?
- Procena stanja bolničke zaštite u Srbiji na sekundarnom i tercijernom nivou. Eventualno procena stanja primarne zdravstvene zaštite.
- Predlozi i inicijative za podelu posla između institucija sekundarne i tercijerne zdravstvene zaštite i unapređenje mreže delatnosti u Srbiji.
- Neophodni resursi – kadrovi, oprema, prostor za unapređenje delatnosti.
- Potrebe za kontinuiranom medicinskom edukacijom u unapređenju kadrovskih resursa bolnica radi obezbeđenja efikasnije bolničke zdravstvene zaštite.
- Zaključna razmatranja
PRIMERI – KOREKTNA OBRAZLOŽENJA POGLAVLJA
1. POGLAVLJE: BUDUĆNOST BOLNICA U SVETU I SRBIJI
Aleksandra Jović Vraneš, Jelena Brcanski, Ivana Mišić, Željka Stamenković, Jovana Todorović
Ciljevi poglavlja:
Nakon ovog teksta, čitaoci će:
- Saznati koji su mogući faktori koji će uticati na promene unutar bolnica, i kako bi mogla da izgleda bolnica u budućnost
- Sagledati razlike između sadašnjeg izgleda bolnica i projekcija za budućnost
- Steći uvid u preporuke oko planiranja, organizovanja, vođenja, kadrovske politike do kontrole u bolnicana u budućnosti.
Preliminarna struktura teksta:
- Promena konteksa u bolnicama
Za većinu ljudi bolnice simbolizuju sistem zdravstvene zaštite, iako se veći deo zdravstvene zaštite obavlja upravo izvan bolnica.Činjenica je i da one predstavljaju veoma važan deo zdravstvenog sistema i imaju centralnu ulogu u procesu zdravstvenih reformi.Sa druge strane, bolnice su često rezistentne na promene, bilo strukturalne ili kulturne. Savremena konfiguracija bolnice reflektuje sliku o brizi za zdravlje populacije jedne epohe.Da bi se prepoznao obim budućih promena korisno je razmotriti kako su moderne bolnice evoluirale.
- Evolucija moderne bolnice
- Od moderne bolnice do bolnice budućnosti
- Savremeni trendovi koji određuju bolnice u budućnosti
- Demografske promene2.2 Obrasci bolesti2.3 Medicinske tehnologije2.4 Kadrovske promene2.5 Javna i politička očekivanja2.6 Promene unutar zdravstvenih sistema2.7 Redizajn i reinženjering2.8 Promene finansiranja
- Preporuke oko planiranja, organizovanja, vođenja, kadrovske politike i kontrole u bolnicana u budućnosti
- Bolnica budućnosti u Srbiji
Literatura:
Healy J, McKee M (2002). Improving performance within the hospital. In: McKee M, Healy J. Hospitals in a changing Europe. Buckingham, Open University Press.
McKee M, Healy J (2002a). The evolution of hospital systems. In: McKee M, Healy J. Hospitals in a changing Europe. Buckingham, Open University Press.
McKee M, Healy J (2002b). Future hospitals. In: McKee M, Healy J. Hospitals in a changing Europe. Buckingham, Open University Press.
McKee M, Healy J (2002c). Investing in hospitals. In: McKee M, Healy J. Hospitals in a changing Europe. Buckingham, Open University Press.
McKee M, Healy J (2002d). Pressures for change. In: McKee M, Healy J. Hospitals in a changing Europe. Buckingham, Open University Press.
McKee M, Healy J (2002e). The significance of hospitals: an introduction. In: McKee M, Healy J. Hospitals in a changing Europe. Buckingham, Open University Press.
Edwards N, Harrison A (1999).The hospital of the future. Planning hospitals with limited evidence: a research and policy problem. British Medical Journal, 319:1361–1363.Elkhuizen SG et al. (2006). Evidence-based re-engineering: re-engineering the evidence –a systematic review of the literature on business process redesign (BPR) in hospital care.International Journal of Health Care Quality Assurance Incorporating Leadership in Health Services,19:477–499.
2.POGLAVLJE : DEFINICIJA BOLNICE I ULOGA U ZDRAVSTVENOM SISTEMU
Autori :Viktorija Cucić, Mirjana Janjanin
Ciljevi poglavlja:
Nakon ovog teksta čitaoci će se upoznati sa:
- značajem bolnice u zdravstvenom sistemu, kao i u očuvanju zdravlja populacije
- složenim i promenjivim ulogama bolnice
- bazičnim koncepom moderne bolnice
Preliminarna struktura teksta:
- Značaj, uloga i simbolničko shvatnje bolnice, -Definicija bolnice , nedostatak koncenzusa, anahronost.
- Put transformacije – od kurativne do uloge u zaštiti zdravlja. -Okolinski faktori koji utiču na transformaciju.
- Šta je neophodno na putu ka transformaciji.
- Obrisi moderne bolnice kao integralnog dela zdravstvenog sistema
Literatura:
- N.C.Das(2011): Changing role of the hospital Available from www.slideshare.net
- WHO (2012):Modern health care delivery system: care coordination and the role of hospital Available from :www.Euro.WHO/int
- McKee M,Healy J(2000) :The role of the hospital in a changing environment Bulletin of WHO,no78(6)
- American Hospital Association (2012)Managing Population Health :The role of the hospital Availble from: www.Hpoe.org
- Joint Commission (2008):Guiding principles for the development of the hospital for the future Available from :www.jointcommission.org/guiding_principles
- European Observatory on health system and Polices ,WHO (2004):Configuring the hospital for the 21st century Available from www.obsrvatory.dk
- World bank (2006)Disease Control Priorities i developing countries Available from:www.who.int/managemnt/referralhospital
- HOPE (1996):The role of the Hospital-discussion paper Available from: www.hope.be/…..rolehospital_1996pdf
- Center for global development (2015)Better hospital, better health system,better health available from www.cgdev.org
3.POGLAVLJE: DNEVNE BOLNICE
Autori: Bojana Matejić, Milena Šantrić-Milićević, Zorica Terzić-Šupić
Ciljevi poglavlja:
Nakon ovog teksta čitaoci će se upoznati sa:
- Istorijskom perspektivom razvoja dnevnih bolnica u evropskom kontekstu
- Osnovnim karakteristikam rada dnevnih bolnica
- Detaljnijim razmatrati organizacije gerijatrijskih i psihijatrijskih dnevnih bolnica
- Sagledavanjem mogućnosti i ograničenja ovakvog vida bolničkog lečenja
Preliminarna struktura teksta:
1.Uvodna razmatranja
- Šta su dnevne bolnice? – Pregled različitih teorijskih okvira za definisanje dnevnih bolnica, kao posebnih organizacionih celina.
- Kratka istorijska perspektiva razvoja ovog oblika zbrinjavanja pacijenata-od 30-tih godina prošlog veka, do današnjih dana
- Za koje pacijente su sve organizovane dnevne bolnice?-pregled, od hematoloških i drugih onkoloških pacijenta, HIV+ pacijenata, hroničnih respiratornih i neuroloških bolesnika, do pacijenata sa poremećajima ishrane i govora
- Kojim pacijentima su namenjeni najčešći oblici organizovanja dnevnih bolnica?-tu dolazimo da potrebe da se detaljnije pozabavimo zbrinjavanjem gerijatrijskih i psihijatrijskih pacijenata
2.Značaj dnevnog zbrinjavanja gerijatrijskih pacijenata
Preliminarna struktura teksta:
2.Značaj dnevnog zbrinjavanja gerijatrijskih pacijenata
- Šta obuhvata rad dnevne bolnice namenjene gerijatrijskim pacijentima?
- Koje su razlike a koje dodirne tačke u radu dnevnih bolnica i dnevnih centara namenjenih ovoj grupi pacijenata?
- Koje su prednosti ovakvog oblika zbrinjavanja gerijatrijskih pacijenata?
3.Značaj dnevnog zbrinjavanja psihijatrijskih pacijenata
- Šta obuhvata rad dnevne bolnice namenjene psihijatrijskim pacijentima?
- Koje su razlike a koje dodirne tačke u radu dnevnih bolnica i dnevnih centara namenjenih ovoj grupi pacijenata?
- Koje su prednosti ovakvog oblika zbrinjavanja psihijatrijskih pacijenata?
4.Pregled mogućnosti dnevnih bolnica u odnosu na druge oblike lečenja- bolničkog i vanbolničkog
- Ovaj deo teksta će se bazirati na dostupnim podacima iz istraživanja, pre svega dva sistematskoa pregleda – iz 2011. i 2015. godine (Cochrane Database Syst Rev.)
Literatura:
- Brown L, Forster A, Young J, Crocker T, Benham A, Langhorne P; Day HospitalMedical day hospital care for older people versus alternative forms of care.Cochrane Database Syst Rev.2015 Jun 23;6.
- Marshall M1, Crowther R, Sledge WH, Rathbone J, Soares-Weiser K. Cochrane Database Syst Rev.Day hospital versus admission for acute psychiatric isorders.2011 Dec 7;(12):CD004026.
- Cowen P, Harrison P, Burns T. Shorter Oxford Textbook of Psychiatry (sixt edition). Oxford: Oxford University Press, 2012.
- Dening T, Thomas A. Oxford Textbook of Old Age Psychiatry (second edition). Oxford: Oxford University Press, 2013.
- Lone S, Sajatovic M (Eds.). Encyclopedia of Aging and Public Health. New York: Springer , 2009.
- Chas J, Hema A, Slama L, Kabore NF, Lescure F-X, Fontaine C, et al. (2015) The Day-Hospital of the University Hospital, Bobo Dioulasso: An Example of Optimized HIV Management in Southern Burkina Faso. PLoS ONE 10(5): e0125588.
- Logan DE, Carpino EA, Chiang G, et al. A Day-Hospital Approach to Treatment of Pediatric Complex Regional Pain Syndrome: Initial Functional Outcomes. The Clinical journal of pain. 2012;28(9):10.
Poštovani autori i koautori: Molimo imajte u vidu da treba pripremiti kratak CV od najviše 100 reči i fotografiju 3×4, kao i e-mail adresu za kontakt.